Collatinus, index > latin > histoires étonnantes

le Mausolée

     A Halicarnasse, le Mausolée n'existe plus aujourd'hui, mais il fut l'une des Sept Merveilles du Monde. Voici l'histoire de sa construction.
     Artemisia Mausolum uirum amasse fertur supra omnis amorum fabulas ultraque affectionis humanae fidem. Mausolus autem fuit, ut M. Tullius ait, rex terrae Cariae, ut quidam Graecarum historiarum scriptores, prouinciae praefectus, quem satrapen Graeci uocant. Is Mausolus, ubi fato perfunctus inter lamenta et manus uxoris funere magnifico sepultus est, Artemisia, luctu atque desiderio mariti flagrans uxor, ossa cineremque eius mixta odoribus contusaque in faciem pulueris aquae indidit ebibitque multaque alia uiolenti amoris indicia fecisse dicitur. Molita quoque est ingenti impetu operis conseruandae mariti memoriae sepulcrum illud memoratissimum dignatumque numerari inter septem omnium terrarum spectacula. Id monumentum Artemisia cum dis manibus sacris Mausoli dicaret, agona, id est certamen laudibus eius dicundis, facit ponitque praemia pecuniae aliarumque rerum bonarum amplissima. Ad eas laudes decertandas uenisse dicuntur uiri nobiles ingenio atque lingua praestabili, Theopompus, Theodectes, Naucrates; sunt etiam qui Isocratem ipsum cum his certauisse memoriae mandauerint. Sed eo certamine uicisse Theopompum iudicatum est. Is fuit Isocratis discipulus. Exstat nunc quoque Theodecti tragoedia, quae inscribitur Mausolus; in qua eum magis quam in prosa placuisse Hyginus in exemplis refert. Gellius, NA, 10.18
ad, inv. : vers, à, près de
affectio, onis, f : influence, état, manière d'être, affection
agon, onis, m. : lutte, concours. acc. s. agona
ait, vb. irr. : dit, dit-il
alius, a, ud : autre
amo, as, are : aimer, être amoureux
amor, oris, m. : amour
amplus, a, um : grand, important
aqua, ae, f. : eau
Artemisia, ae, f. : Artémisia
atque, inv. : et, et aussi (= ac)
autem, inv. : or, cependant, quant à -
bonus, a, um : bon
Caria, ae, f. : Carie
certamen, inis, n. : combat
certo, as, are : combattre, concourir
cinis, eris, m. : cendre
conseruo, as, are : garder, conserver
contundo, is, ere, tudi, tusum : écraser, broyer
cum, inv. : conj., comme ; prép, avec
decerto, as, are : décider par un combat, combattre
desiderium, ii, n. : manque, désir
dico, as, are : dédier, consacrer, inaugurer
digno, as, are : juger digne de
Dis, Ditis, m. : Dis, ou Pluton (dieu des enfers)
discipulus, i, m. : élève
ebibo, is, ere, ebibi, ebibitum : boire jusqu'au bout
eo, is, ire, iui, itum : aller
et, conj. : et
etiam, inv. : même
exemplum, i, n. : exemple
exsto, as, are : dépasser, exister ; exstat : il est sûr que
fabula, ae, f. : mythe, fable, pièce (de théâtre), histoire
facies, ei, f. : apparence, beauté
facio, is, ere, feci, factum : faire
fatum, i, n. : destin (surtout au pluriel)
fero, fers, ferre, tuli, latum : porter, supporter, rapporter
fides, ei, f. : foi, loyauté bona - : bonne foi
flagro, as, are : brûler
funus, eris, n. : funérailles, ensevelissement ; mort, ruine
Graecus, a, um : Grec
hic, haec, hoc : ce, cette, celui-ci, celle-ci
historia, ae, f. : histoire
humanus, a, um : humain
Hyginus, i, m. : Hygin
ille, illa, illud : ce, cette
impetus, us, m. : mouvement en avant, élan, assaut
in, prép. : (acc. ou abl.) dans, sur, contre
indicium, ii, n : dénonciation
indo, is, ere, indidi, inditum : mettre sur, mettre dans
ingenium, ii, n. : esprit, intelligence
ingens, entis : immense, énorme
inscribo, is, ere, scripsi, scriptum : inscrire, graver, intituler
inter, prép : (acc) parmi, entre
ipse, ipsa, ipsum : même (moi-même, toi-même, etc.)
is, ea, id : ce, cette
Isocrates, is, m. : Isocrate
iudico, as, are : juger
lamenta, orum, pl. n. : lamentations, gémissements
laudo, as, are : louer
laus, laudis, f. : louange, gloire, honneur
lingua, ae, f. : langue
luctus, us, m. : chagrin, lamentation, deuil
M, inv. : abréviation de Marcus
magis, adv. : plus
magnificus, a, um : somptueux, grandiose
magus, i, m. : mage
mando, as, are : confier
manes, ium, m. : mânes, esprits des morts
manus, us, f. : main
maritus, i, m. : mari
Mausolus, i, m. : Mausole
memoratus, a, um : fameux, célèbre
memoria, ae, f. : mémoire, souvenir
misceo, es, ere, ui, mixtum : mélanger
molior, iris, iri, itus sum : mettre en mouvement, bâtir, entreprendre
monumentum, (-niment-) i, n. : souvenir, objet chargé de garder le souvenir
multus, a, um : en grand nombre (surtout au pl. : nombreux)
Naucrates, is, m. : Naucratès
nobilis, e : connu, noble
numero, as, are : compter
nunc, inv. : maintenant
odor, oris, m. : odeur, parfum
omnis, e : tout
opera, ae, f. : soin, effort
opus, eris, n. : oeuvre. opus est+abl, il faut
os, ossis, n. : os
pecunia, ae, f. : argent
perfungor, eris, i, functus sum : s'acquitter complètement de ; parf. : en avoir fini avec
placeo, es, ere, cui, citum : plaire
pono, is, ere, posui, situm : placer, poser
praefectus, i, m. : gouverneur, administrateur
praemium, ii, n. : récompense
praestabilis, e : remarquable, distingué
prosa, ae, f. : prose
prouincia, ae, f. : province
puluis, eris, m. : poussière
quam, inv. : que
qui, quae, quod : qui
quidam, quaedam, quoddam/quiddam : un certain, quelqu'un, quelque chose
quoque, inv. : aussi
refero, fers, ferre, tuli, latum : porter en retour, rapporter
res, rei, f. : chose
rex, regis, m. : roi
sacer, cra, crum : sacré
sacrum, i, n. : cérémonie, sacrifice
scriptor, oris, m. : rédacteur, personne qui écrit
sed, conj. : mais
sepelio, is, ire, iui (ii), ultum : ensevelir, enterrer
septem, adj. num. : sept
sepulcrum, i, n. : tombeau
spectaculum, i, n. : spectacle
sum, es, esse, fui : être
supra, adv : au dessus ; prép. + acc. : au dessus de, au delà de
terra, ae, f. : terre
Theodectes, is, m. : Théodecte
Theopompus, i, m. : Théopompe
tragoedia, ae, f. : tragédie
Tullius, i, m. (M. -) : (Marcus) Tullius (svt. Cicéron)
ubi, inv. : où, quand
uenio, is, ire, ueni, uentum : venir
uinco, is, ere, uici, uictum : vaincre
uiolentus, a, um : violent, fougueux, emporté
uir, uiri, m. : homme ( par opp. à mulier, femme ), mari.
uires, ium, f. : force(s)
ultra, ,adv. : au dela, plus loin ; prép. + acc. : plus loin que, plus que
uoco, as, are : appeler
ut, conj. : pour que, que, comme
uxor, oris, f. : épouse, femme