Collatinus, index > latin > famille

Le premier divorce romain

Seruius quoque Sulpicius in libro quem composuit de dotibus tum primum cautiones rei uxoriae necessarias esse uisas scripsit, cum Spurius Caruilius, cui Ruga cognomentum fuit, uir nobilis, diuortium cum uxore fecit, quia liberi ex ea corporis uitio non gignerentur, anno urbis conditae quingentesimo uicesimo tertio M. Atilio P. Valerio consulibus. Atque is Caruilius traditur uxorem, quam dimisit, egregie dilexisse carissimamque morum eius gratia habuisse, set iurisiurandi religionem animo atque amori praeuertisse, quod iurare a censoribus coactus erat uxorem se liberum quaerundum gratia habiturum.

Aulu-Gelle IV, 3

Repudium inter uxorem et uirum a condita urbe usque ad centesimum et quinquagesimum annum nullum intercessit. primus autem Sp. Caruilius uxorem sterilitatis causa dimisit. qui, quamquam tolerabili ratione motus uidebatur, reprehensione tamen non caruit, quia ne cupiditatem quidem liberorum coniugali fidei praeponi debuisse arbitrabantur.

Valère Maxime, II, 1, 4

a, prép. : (+abl) à partir de
ad, inv. : vers, à, près de
amor, oris, m. : amour
animus, i, m. : coeur, sympathie
annus, i, m. : année
arbitror, aris, ari, atus sum : penser, juger
at, inv. : mais
Atilius, i, m. : Atilius
atque, inv. : et, et aussi (= ac)
autem, inv. : or, cependant, quant à -
careo, es, ere, ui, iturus : manquer de
Caruilius, ii, m. : Carvilius
carus, a, um : cher
causa, ae, f. : cause ; causa (abl.) + génitif : à cause de
cautio, onis, f. : précaution, garantie
censor, oris, m. : censeur
centesimus, a, um : centième
cognomentum, i, n. : cognomen, surnom
cogo, is, ere, coegi, coactum : forcer, contraindre
compono, is, ere, posui, positum : mettre ensemble, disposer
condo, is, ere, condidi, conditum : fonder
coniugalis, e : conjugal
consul, is, m. : consul
corpus, oris, n. : corps
cum, inv. : conj., comme ; prép, avec
cupiditas, atis, f. : désir
de, prép. + abl. : au sujet de, du haut de, de
debeo, es, ere, ui, itum : devoir
diligo, is, ere, lexi, lectum : aimer
dimitto, is, ere, misi, missum : renvoyer
diuortium, ii, n. : divorce
dos, dotis, f. : dot
edo, edis ou es, edere ou esse, edi, esum : manger
egregius, a, um : remarquable
eo, is, ire, iui, itum : aller
et, conj. : et
ex, prép. : (+abl) hors de, de
facio, is, ere, feci, factum : faire
fides, ei, f. : foi, loyauté bona - : bonne foi
gigno, is, ere, genui, genitum : engendrer, concevoir
gratia, ae, f. : grāce, reconnaissance
habeo, es, ere, bui, bitum : avoir
in, prép. : (acc. ou abl.) dans, sur, contre
inter, prép : (acc) parmi, entre
intercedo, is, ere, cessi, cessum : intervenir, survenir
is, ea, id : ce, cette
iurisiurandum, i, n. : serment
iuro, as, are : jurer
liber, bri, m. : livre
liberi, orum, m. : enfants (fils et filles)
M, inv. : abréviation de Marcus
mos, moris, f. : sing. : coûtume ; pl. : moeurs
moueo, es, ere, moui, motum : déplacer, émouvoir
ne, inv. : pour que... ne... pas, de peur que, que
ne... quidem : (ne...) même... pas
necessarius, a, um : nécessaire
nobilis, e : connu, noble
non, neg. : ne...pas
nullus, a, um : aucun
P, inv. : abréviation de Pubius
praepono, is, ere, posui, positum : placer avant
praeuerto, is, ere, uerti, uersum : faire passer avant
primum, adv. : d'abord
primus, a, um : premier
primus, a, um : premier (comparatif : prior)
quaero, is, ere, siui, situm : chercher
quam, inv. : que
quamquam, ou quanquam, + ind. : bien que
qui, quae, quod : qui
quia, inv. : parce que
quidem, inv. : certes
quingentesimus, a, um : cinq centième
quinquagesimus, a, um : cinquantième quo, inv. : oû ? (avec changement de lieu)
quod, conj. : parce que
quoque, inv. : aussi
ratio, onis, f. : raison, raisonnement
religio, onis, f. : scrupule religieux
reprehensio, onis, f. : blāme, critique
repudium, ii, n. : rejet d'un mariage, divorce
res, rei, f. : chose
Ruga, ae, m. : Ruga
scribo, is, ere, scripsi, scriptum : écrire
se, pron. réfl. : se, soi
Seruius, ii, m. : Servius
set, comme sed : mais
Sp, n. pr. : abréviation de Spurius
Spurius, ii, m. : Spurius
sterilitas, atis, f. : stérilité
Sulpicius, ii, m. : Sulpicius
sum, es, esse, fui : être
tamen, adv. : cependant
tertius, a, um : troisième
tolerabilis, e : admissible, supportable
trado, is, ere, didi, ditum : livrer, transmettre
tum, adv. : alors
Valerius, ii, m. : Valerius
uicesimus, a, um : vingtième
uideo, es, ere, uidi, uisum : voir
uideor, eris, eri, uisus sum : paraître
uir, uiri, m. : homme ( par opp. à mulier, femme )
uir, uiri, m. : homme (par opp. à femme)
uires, ium, f. : force(s)
uitium, ii, n. : vice, défaut
urbs, urbis, f. : ville
usque, prép. : usque ad, jusqu'à
uxor, oris, f. : épouse, femme
uxorius, de l'épouse ; res - : dot, apport matrimonial