Collatinus, index > latin > histoires étonnantes

Arrivée à Rome des Livres Sibyllins

        Historia super libris Sibyllinis ac de Tarquinio Superbo rege. In antiquis annalibus memoria super libris Sibyllinis haec prodita est : Anus hospita atque incognita ad Tarquinium Superbum regem adiit nouem libros ferens, quos esse dicebat diuina oracula; eos uelle uenundare. Tarquinius pretium percontatus est. Mulier nimium atque inmensum poposcit; rex, quasi anus aetate desiperet, derisit. Tum illa foculum coram cum igni apponit, tris libros ex nouem deurit et, ecquid reliquos sex eodem pretio emere uellet, regem interrogauit. Sed enim Tarquinius id multo risit magis dixitque anum iam procul dubio delirare. Mulier ibidem statim tris alios libros exussit atque id ipsum denuo placide rogat, ut tris reliquos eodem illo pretio emat. Tarquinius ore iam serio atque attentiore animo fit, eam constantiam confiden- tiamque non insuper habendam intellegit, libros tris reliquos mercatur nihilo minore pretio, quam quod erat petitum pro omnibus. Sed eam mulierem tunc a Tarquinio digressam postea nusquam loci uisam constitit. Libri tres in sacrarium conditi 'Sibyllini' appellati; ad eos quasi ad oraculum quindecimuiri adeunt, cum di immortales publice consulendi sunt.
Aulu Gelle, I, 19
a, prép. : (+abl) à partir de
ac, atque, conj. : et, et aussi
ad, inv. : vers, à, près de
adeo, is, ire, ii, itum : aller à, vers
aetas, atis, f. : époque, âge
alius, a, ud : autre, un autre
animus, i, m. : coeur, sympathie
annales, ium : annales
antiquus, a, um : ancien
anus, us, f. : vieille femme
appello, as, are : appeler
appono, is, ere, posui, positum : poser sur
at, inv. : mais
attentus, a, um : attentif
condo, is, ere, didi, ditum : cacher, enfermer
confidentia, ae, f. : assurance
consisto, is, ere, stiti : se placer, s'établir
constantia, ae, f. : constance, persévérance
consulo, is, ere, sului, sultum : consulter
coram, prép et adv. : devant, publiquement
cum, inv. : conj., comme ; prép, avec
de, prép. + abl. : au sujet de, du haut de, de
deliro, as, are : être fou
denuo, inv. : de nouveau
derideo, es, ere, risi, risum : rire de, se moquer de
desipio, is, ere : être fou
deuro, is, ere, ussi, ustum : brûler complètement
deus, i, m. : dieu
dico, is, ere, dixi, dictum : dire, appeler
digredior, eris, i, gressus sum : s'en aller
diuinus, a, um : divin
dubium, ii, n. : doute
ecquid, inv. : est-ce que ; (int. ind : si)
edo, edis ou es, edere ou esse, edi, esum : manger
edo, is, ere, edidi, editum : faire sortir, faire naître, publier
emo, is, ere, emi, emptum : acheter
enim, inv. : car, en effet
eo, is, ire, iui, itum : aller
et, conj. : et
ex, prép. : (+abl) hors de, de
exuro, is, ere, ussi, ustum : brûler entièrement
fera, ae, f. : bête sauvage
fero, fers, ferre, tuli, latum : porter, supporter, rapporter
fio, is, fieri, factus sum : devenir
foculum, i, n. : foyer, feu
habeo, es, ere, bui, bitum : estimer, traiter
hic, haec, hoc : ce, cette, celui-ci, celle-ci
historia, ae, f. : histoire
hospitus, a, um : de passage, étranger
iam, inv. : déjà, à l'instant
ibidem, inv. : au même endroit
idem, eadem, idem : le (la) même
ignis, is, m. : feu
ille, illa, illud : ce, cette
immortalis, e : immortel
in, prép. : (acc. ou abl.) dans, sur, contre
incognitus, a, um : inconnu
inmensus, a, um : immense
insuper, inv. : au-dessus
intellego, is, ere, lexi, lectum : comprendre
interrogo, as, are : interroger
ipse,ipsa, ipsum : même (moi-même, toi-même, etc.)
is, ea, id : ce, cette
liber, bri, m. : livre
libra, ae, f. : livre [poids], balance
locus, i, m. : lieu
magis, adv. : plus
memor, oris, +gén. : qui a le souvenir
memoria, ae, f. : mémoire, souvenir
mercor, aris, ari : négocier, acheter
minor, oris : plus petit (comp. de paruus)
mulier, is, f. : femme
multo, adv. devant un comparatif : beaucoup [plus ...]
multus, a, um : en grand nombre (surtout au pl. : nombreux)
nihilo, inv. : pas du tout
nimium, inv. : trop
non, neg. : ne...pas
nouem, inv. : neuf
nusquam, inv. : nulle part
omnis, e : tout
oraculum, i, n. : oracle
os, oris, n. : bouche, rivage, visage
percontor, aris, ari : demander
peto, is, ere, iui, itum : chercher à atteindre, attaquer, demander
placide, inv. : calmement, paisiblement
posco, is, ere, poposci : réclamer, demander
postea, adv. : ensuite
pretium, ii, n. : prix
pro, prép : (abl.) devant, pour, à la place de
procul, adv. : loin
prodo, is, ere, didi, ditum : publier, trahir, transmettre
publice, inv. : publiquement
publicus, a, um : public
quam, inv. : que
quasi, inv. : presque, comme si
queo, is, ire, ii ou iui, itum : pouvoir
qui, quae, quod : qui
quindecimuiri, orum : les quinze (les 15 prêtres chargés des livres Sybillins)
quod, conj. : parce que
rego, is, ere, rexi, rectum : commander, diriger
reliquus, a, um : restant
rex, regis, m. : roi
rideo, es, ere, risi, risum : rire
rogo, as, are : demander
sacrarium, ii, n. : trésor (lieu oû l'on garde les objets sacrés)
sed, conj. : mais
serius, a, um : sérieux
sex, adj. num. : six
Sibyllinus, a, um : sybillin (se dit des livres Sybillins)
statim, inv. aussitôt
sum, es, esse, fui : être
super, inv. +abl. : au dessus de, au sujet de
Superbus, a, um : le Superbe (surnom d'un Tarquin)
Tarquinius, ii, m. : Tarquin
tres, ium : trois
tris, inv. : trois, trois fois
tum, adv. : alors
tunc, inv. : alors
uenundo, as, are : vendre
uideo, es, ere, uidi, uisum : voir
uiso, is, ere, uisi, uisum : voir, visiter
uolo, uis, uelle, uolui : vouloir ; + subj. : vouloir que
ut, conj. : pour que, que, comme