Collatinus, index > latin > écrits
trois épitaphes
Les Nuits Attiques d'Aulu-Gelle (IIème siècel après J.-C.) sont, comme il le dit lui-même ici, une collection de notes à peine classées. Il a trouvé intéressant de rapprocher ici l'épitaphe de trois poètes connus.

      Trium poetarum inlustrium epigrammata, Cn. Naeuii, Plauti, M. Pacuuii, quae ipsi fecerunt et incidenda sepulcro suo reliquerunt, nobilitatis eorum gratia et uenustatis scribenda in his commentariis esse duxi.
     Epigramma Naeui plenum superbiae Campanae, quod testimonium iustum esse potuisset, nisi ab ipso dictum esset :
inmortales mortales si foret fas flere,
flerent diuae Camenae Naeuium poetam.
itaque postquam est Orcho traditus thesauro,
obliti sunt Romae loquier lingua Latina. 
      Epigramma Plauti, quod dubitassemus, an Plauti foret, nisi a M. Varrone positum esset in libro de poetis primo :
postquam est mortem aptus Plautus, Comoedia luget,
scaena est deserta, dein Risus, Ludus Iocusque
et Numeri innumeri simul omnes conlacrimarunt. 
      Epigramma Pacuuii uerecundissimum et purissimum dignumque eius elegantissima grauitate :
adulescens, tam etsi properas, hoc te saxulum
rogat ut se aspicias, deinde, quod scriptum est, legas.
hic sunt poetae Pacuui Marci sita
ossa. hoc uolebam, nescius ne esses. uale. 
Aulu-Gelle, NA, I, 24

ab, ab, prép. : (+abl) à partir de
adulescens, entis, m. : jeune homme
an, inv. : est-ce que, ou est-ce que ; an... an..., si... ou si
apiscor, eris, i, aptus sum : atteindre
aspicio, is, ere, spexi, spectum : voir
Camenae, arum, f. : les Muses
Campanus, a, um : Campanien, de Campanie
Cn., inv. : abréviation de Cnaeus
commentarium, i, n. : recueil de notes, journal, archives
Comoedia, ae, f. : la Comédie
conlacrimo, as, are : pleurer ensemble
de, prép. + abl. : au sujet de, du haut de, de
dein, inv. = deinde : ensuite
deinde, adv. : ensuite
desero, is, ere, ui, desertum : abandonner
dico, is, ere, dixi, dictum : dire, appeler
dignus, a, um : digne
diuus, a, um : divin
dubito, as, are : douter
duco, is, ere, duxi, ductum : conduire, penser
elegans, antis : élégant
epigramma, atis, n. : épigramme
et, conj. : et
facio, is, ere, feci, factum : faire
fas, n. indécl. : droit divin ; fas est : il est permis par les dieux de...
fleo, es, ere, fleui, fletum : pleurer
gratia, ae, f. : grâce, reconnaissance
grauitas, atis, f. : dignité, majesté
hic, adv. : ici
hic, haec, hoc : ce, cette, celui-ci, celle-ci
illustris (inl-), e : évident, marquant
immortalis (inm-), e : immortel
in, prép. : (acc. ou abl.) dans, sur, contre
incido, incidi, incisum, ere (in + caedo) : tailler, graver
innumerus, a, um : innombrable
iocus, i, m. : plaisanterie
ipse, ipsa, ipsum : même (moi-même, toi-même, etc.)
is, ea, id : ce, cette
itaque, c'est pourquoi, aussi
iustus, a, um : juste
lego, is, ere, legi, lectum : cueillir, choisir, lire
liber, bri, m. : livre
loquier = loqui
loquor, eris, i, locutus sum : parler
Ludus, i, m. : le Jeu
lugeo, es, ere, luxi, luctum : être affligé, être en deuil
M, inv. : abréviation de Marcus
Marcus, i, m. : Marcus
mors, mortis, f. : mort
mortalis, e : mortel
Naeuius, i, m. : Naevius
nisi, inv. : si... ne... pas ; excepté
nobilitas, atis, f. : réputation, noblesse
numerus, i, m. : nombre, pied (poésie)
obliuiscor, eris, i, oblitus sum : oublier
omnis, e : tout
Orchus, i, m. : Orcus
Pacuuius, i, m. : Pacuvius
Plautus, i, m. : Plaute
plenus, a, um : plein
poeta, ae, m. : poète
possum, potes, posse, potui : pouvoir
postquam, conj. : après que
primus, a, um : premier (comparatif : prior)
propero, as, are : se hâter (+ inf)
purus, a, um : pur
qui, quae, quod : qui
relinquo, is, ere, reliqui, relictum : laisser
Risus, us, m. : le Rire
rogo, as, are : demander
Roma, ae, f. : Rome
saxulum, i, n : petit rocher
scaena, ae, f. : scène
scribo, is, ere, scripsi, scriptum : écrire
se, pron. réfl. : se, soi
sepulcrum, i, n. : tombeau
simul, inv. : en même temps
situs, a, um : placé, situé
sum, es, esse, fui : être
superbia, ae, f. : orgueil, fierté
suus, a, um : son
tametsi, inv. : bien que, cependant, du reste
testimonium, i, n. : témoignage, preuve
thesaurus, (thens-), i, m : trésor, dépôt, magasin
trado, is, ere, didi, ditum : livrer, transmettre
tres, ium : trois
tu, tui : tu, te, toi
uenustas, atis, f. : beauté (physique), élégance, charme, agrément, joie 
uerecundus, a, um : modeste, timide, réservé, pudique
ut, conj. : pour que, que, comme
Varro, onis, m. : Varron