Collatinus, index > latin > parole

Paroles magiques

Le manuel d'agriculture de Caton l'ancien (234-149) donne une incantation magique pour guérir les luxations et fractures.
CLXVIII Luxum ut excantes        Luxum si quod est, hac cantione sanum fiet. harundinem prende tibi uiridem p. IIII aut quinque longam, mediam diffinde, et duo homines teneant ad coxendices. incipe cantare [in alio s. f. 'moetas uaeta daries dardaries asiadarides una pe tes' usque dum coeant] : 'motas uaeta daries dardares astataries dissunapiter', usque dum coeant. ferrum insuper iactato. ubi coierint et altera alteram tetigerint, id manu prehende et dextera sinistra praecide ; ad luxum aut ad fracturam alliga: sanum fiet. et tamen cotidie cantato [in alio s. f. uel luxato uel hoc modo 'huat hauat huat ista pista sista dannabo dannaustra'] et luxato uel hoc modo : 'huat haut haut istasis tarsis ardannabou dannaustra'.
Caton, De Agri Cultura, 160, 1.
ad, inv. : vers, à, près de
adligo, (all-), as, are : attacher, lier ad : à
aliquis, quae, quod : un certain, un quelconque
alter, era, erum : l'autre (de deux) ; alter... alter : l'un...l'autre
aut, conj. : ou, ou bien
cantio, onis, f. : chant, incantation
canto, as, are : chanter
coeo, is, ire, ii, itum : aller ensemble, se réunir
cotidie, inv. : (et quo-) chaque jour
coxendix, icis, f. : hanche
dextra, ou dextera, ae, f. : la main droite
diffindo, is, ere, fidi, fissum : fendre
duo, ae, a : deux
et, conj. : et
excanto, as, are : attirer, ou repousser, par des incantations
ferrum, i, n. : fer, outil ou arme de fer
fio, is, fieri, factus sum : devenir
fractura, ae, f. : fracture
harundo, inis, f. : roseau
hic, haec, hoc : ce, cette, celui-ci, celle-ci
homo, minis, m. : homme, humain
iacto, as, are : jeter, agiter
incipio, is, ere, cepi, ceptum : commencer
insuper, inv. : au-dessus
is, ea, id : ce, cette
longus, a, um : long
luxo, as, are : déboîter, démettre
luxus, a, um : déplacé, démis
luxus, us, m. : luxation
manus, us, f. : main
medius, a, um : qui est au milieu, en son milieu
modo, inv. : seulement ; naguère, il y a peu
modus, i, m. : manière
moueo, es, ere, moui, motum : déplacer, émouvoir
praecido, is, ere, cidi, cisum : couper à ras, couper
prehendo, (ou prendo), is, ere, endi, ensum : prendre
quod, après si = aliquod
sanus, a, um : sain d'esprit
s. f. : sans doute sic fertur = on a écrit ainsi
si, conj. : si
sinistra, ae, f. : la main gauche
sum, es, esse, fui : être
tamen, adv. : cependant
tango, is, ere, tetigi, tactum : toucher
teneo, es, ere, ui, tentum : tenir, retenir
tu, tui : tu, te, toi
ubi, inv. : où, quand
uel, inv. : si vous voulez, ou, ou bien
uiridis, e : vert
usque dum, conj. : jusqu'à ce que
ut, conj. : pour que, que, comme